Intensywna Krótkoterminowa Psychoterapia Psychodynamiczna
ISTDP – Intensive Short Term Dynamic Psychotherapy
ISTDP to nowoczesne podejście terapeutyczne, które pomaga zmierzyć się z trudnymi emocjami i pokonać wewnętrzne blokady, które powodują cierpienie. Bazuje na założeniach i zdobyczach psychoanalizy, psychologii, m.in. Teorii Przywiązania (John Bowlby) oraz neurofizjologii. Podstawy tej metody opracował dr Habib Davanloo wraz z Davidem Malanem, którzy poszukiwali coraz bardziej skutecznych sposobów pomagania pacjentom.
Dr. Davanloo, który sam praktykował psychoanalizę, zauważył, że proces analizy niektórych pacjentów utyka. Opracowując setki własnych nagranych sesji, odkrył, że można przyspieszyć proces terapeutyczny i pomóc pacjentowi dotrzeć do tłumionych emocji, stosując bardzo konkretne interwencje. Ich odpowiednio dobrany zbiór nazwał Centralną Sekwencją Dynamiczną, lub “Królewską drogą do nieświadomości”. Terapeuta pomaga pacjentowi kroczyć tą drogą, aktywnie wspierając go w odkrywaniu i przeżywaniu uczuć, co prowadzi do szybszego rozwiązania wewnętrznych konfliktów.
Czym jest „wewnętrzny konflikt”?
Często w naszym dorosłym życiu nosimy w sobie, nieświadomi tego bagażu, trudne do udźwignięcia uczucia wobec ważnych osób z przeszłości, z którymi łączyła nas więź. Mogą to być na przykład: złość, smutek lub poczucie winy, które niegdyś, w procesie poza bezpiecznego przywiązania do obiektów miłości zostały stłumione, ponieważ nie było miejsca na ich wyrażenie. Dzisiaj, pod wpływem specyficznego bodźca, te pomieszane i nieświadome emocje mogą wybuchnąć, powodując niepokój i różnorakie objawy czynnościowe, jak m.in. bóle głowy czy brzucha, albo uruchomić destrukcyjne sposoby myślenia i działania. Terapia ISTDP pomaga te złożone uczucia nazwać, doświadczyć ich w ciele, rozplątać i wreszcie zrozumieć ich sens, w bezpiecznej relacji z terapeutą. Proces ten przynosi ulgę i pozwala na głęboką wewnętrzną zmianę.
Jak przebiega terapia ISTDP?
- Sesja próbna: (odbywa się na początku) To specjalna sesja, która pozwala sprawdzić, czy ISTDP jest odpowiednią metodą dla danej osoby. Terapeuta obserwuje, jak pacjent reaguje na zadawane pytania, ocenia poziom lęku i sposób radzenia sobie z emocjami.
- Podejście stopniowane (graded format): Jeśli pacjent bardzo silnie reaguje na emocje (np. lękiem, bólem czy dezorientacją), terapia zaczyna się od nauki regulacji tego lęku. Kiedy pacjent już lepiej radzi sobie z niepokojem, terapeuta pomaga mu odkrywać i przeżywać ukryte uczucia.
- Praca z emocjami: Terapeuta pomaga pacjentowi zrozumieć, w jaki sposób różne sytuacje w życiu wywołują uczucia, które prowadzą do lęku, a następnie do nieadaptacyjnych mechanizmów obronnych (np. unikania czy krytykowania siebie). Dzięki temu pacjent uczy się obserwować siebie samego (lepiej rozpoznawać, co dzieje się w jego wnętrzu), i podejmować bardziej świadome decyzje.
Dlaczego ta terapia jest tak skuteczna?
W ISTDP terapeuta i pacjent wspólnie pracują w oparciu o tzw. „dwa trójkąty”:
- Trójkąt konfliktu: uczucia, lęk i mechanizmy obronne
- Trójkąt osób: relacje w teraźniejszości, w przeszłości oraz relacja z terapeutą
Zrozumienie, jak zjawiska te wpływają na siebie nawzajem pozwala pacjentowi przerwać cykl unikania emocji i zacząć budować zdrowsze relacje z samym sobą i z innymi.
Dla kogo jest ISTDP?
ISTDP pomaga w takich problemach jak:
- zespoły lękowe
- depresja i zaburzenia adaptacyjne
- zaburzenia osobowości
- objawy psychosomatyczne (czynnościowe), tj. zespoły bólowe bez przyczyny strukturalnej, jak np. bóle głowy, brzucha czy klatki piersiowej, zaburzenia pracy narządów, np. fibromialgia, zespół jelita lub pęcherza drażliwego, i inne.
Terapia jest dostosowana do możliwości pacjenta, a terapeuta zawsze dba o jego komfort i bezpieczeństwo.
Dlaczego terapeuci ISTDP nagrywają sesje?
Jednym z wyjątkowych aspektów ISTDP jest analiza nagrań sesji wideo przez terapeutę. Dzięki temu terapeuta może stale doskonalić swoje podejście i lepiej dopasowywać interwencje do potrzeb danego pacjenta. Choć wymaga to czasu i zaangażowania, narzędzie to jest niezwykle pomocne zarówno dla terapeuty, jak i dla pacjenta. Psychoterapeuta ISTDP pokazuje wybrane fragmenty nagrań sesji podczas superwizji.
Charakterystyczne cechy ISTDP
- Aktywne podejście terapeutyczne, w którym:
- pomagamy pacjentowi zauważyć uczucia
- wspieramy w ich odkrywaniu, przeżywaniu i wyrażaniu
- stosujemy konkretne interwencje by mobilizować nieświadome przymierze terapeutyczne, zmniejszyć opór i na bieżąco regulować lęk
- Skupienie na emocjach tu i teraz
Kluczowe jest doświadczenie i przeżywanie emocji bezpośrednio podczas sesji. Pomagamy pacjentowi rozpoznać, nazwać i doświadczyć emocji pojawiających się w danej chwili, aby dotrzeć do jądra problemu, czyli do nieświadomych uczuć i konfliktów.
- Praca z nieświadomością poprzez monitorowanie sygnałów z ciała
Zwracamy szczególną uwagę na sygnały płynące z ciała pacjenta takie jak:
- napięcie mięśni, mimika, oddech, pocenie się
- reakcje somatyczne i wegetatywne, takie jak ból brzucha, głowy czy ucisk w klatce piersiowej
- utratę wątku w procesie myślenia, poczucie splątania czy odłączenia
Język ciała jest drogowskazem na drodze do odblokowania nieświadomości pacjenta. Sygnały te niosą informacje, w jaki sposób reaguje on na uzdrawiające zjawisko towarzyszące procesowi terapii jakim jest mobilizacja sił z nieświadomości, takich jak nieświadome przymierze terapeutyczne, uczucia, lęk, obrony i czy jest gotów przyjąć treści – uczucia i wspomnienia, napływające z nieświadomej warstwy jego psychiki.
- Praca z oporem w przeniesieniu
Podstawą leczenia w nurcie ISTDP jest praca z oporem pacjenta, który krystalizuje się w sytuacji przeniesienia, tj. kontaktu z uczuciami do ważnych figur z przeszłości, uruchamiających się w relacji z terapeutą. Z perspektywy ISTDP przeniesienie jest nieświadomym mechanizmem, który służy unikaniu bolesnych uczuć. Terapeuta ISTDP sprzymierza się z pragnieniem pacjenta, aby poczuć się lepiej, co tworzy nieświadome przymierze terapeutyczne pomiędzy nimi, które równocześnie pomaga przezwyciężyć opór i przerwać cierpienie pacjenta w jego obecnym życiu.
- Krótkoterminowość
Jest ona możliwa dzięki uzgodnieniu celu pracy terapeutycznej, współtworzeniu bezpieczeństwa i zmiany, jak i precyzyjnym interwencjom terapeutycznym w zakresie pracy skoncentrowanej na emocjach, sposobach doświadczania lęku oraz zaznajomienia z mechanizmami obronnymi przed lękiem i bliskością emocjonalną.
- Ważna rola lęku i mechanizmów obronnych
Głównym narzędziem na drodze do odblokowania nieświadomości pacjenta jest zrozumienie, jak radzi on sobie z lękiem i jakich mechanizmów obronnych używa, aby uniknąć mieszanych, konfliktowych, bolesnych uczuć. Pomagamy rozpoznawać sygnały napływającego z nieświadomości lęku i równocześnie uczymy, jak można go regulować, gdy jest zbyt wysoki czy gwałtowny, a także pokazujemy funkcję i koszt stosowanych mechanizmów obronnych, tak by nie służyły utrwalaniu cierpienia i nie niszczyły relacji z innymi.
- Nagrywanie i analiza sesji
Nagrania odbywają się wyłącznie za zgodą pacjenta i służą do tego, aby:
- dokładnie ocenić, jak pacjent reaguje na różne interwencje terapeutyczne
- pogłębić rozumienie dynamiki wewnętrznych konfliktów pacjenta ujawniających się podczas sesji
- pogłębić rozumienie wzajemnej relacji w tu i teraz
- umożliwić korektę pracy terapeutycznej
- Podwójny model pracy: Trójkąt Konfliktu i Trójkąt Osób
- Trójkąt Konfliktu: pomaga pacjentowi zrozumieć relację między uczuciami, lękiem i mechanizmami obronnymi
- Trójkąt Osób: pokazuje, w jaki sposób przeszłe relacje, uwidaczniają się w aktualnych związkach i wpływają na zgłaszane przez pacjenta problemy w relacji z samym sobą i w kontaktach społecznych
- Indywidualne tempo pracy
Podsumowanie
ISTDP charakteryzuje intensywność, koncentracja na emocjach i indywidualne podejście do pacjenta. Dzięki swojej specyfice ten współczesny nurt terapii psychodynamicznej pozwala pacjentowi stosunkowo szybko dotrzeć do sedna zgłaszanego problemu lub objawu i wprowadzić realne zmiany w życiu.
Więcej o ISTDP w rozdziale 6 książki Psychoterapia Szkoły i Metody, autorstwa Beaty Załogi
Nauczyciele
Psychiatra, psychoterapeuta, nauczyciel, badacz. Wykształcony pod okiem legendarnego dr. Habiba Davanloo na Uniwersytecie McGill, dr Abbass odkrył przemieniającą moc przetwarzania emocjonalnego w leczeniu głęboko zakorzenionej traumy psychologicznej. Jest pionierem współczesnej psychoterapii, uznawanym na całym świecie za swoją wytrwałą pracę nad rozwojem Intensywnej Krótkoterminowej Psychoterapii Dynamicznej (ISTDP). Jako dyrektor i założyciel Centre for Emotions and Health na Uniwersytecie Dalhousie w Halifax w Kanadzie, wniósł znaczący wkład w rozumienie i leczenie złożonych zaburzeń psychicznych, w tym zaburzeń somatycznych, lękowych, depresyjnych i osobowościowych, kształcąc i superwizując kolejne zastępy terapeutek i terapeutów ISTDP.
Jest autorem, współautorem, opiekunem badawczym licznych badań opartych na próbie losowej, badań jakościowych, studium przypadków uzyskanych efektów leczenia w oparciu o metapsychologię ISTDP. Na stronie http://reachingthroughresistance.com/publications/ znajduje się obszerna lista badań nad efektywnością podejścia ISTDP w pracy z szerokim spektrum pacjentów. Wynika z nich, iż dzięki tej terapii udaje się w znacznym stopniu ograniczyć koszty leczenia, jak i zapobiec nawrotom poważnych symptomów chorobowych np. depresji odpornej na leczenie.
Jest autorem książki “Dotrzeć poprzez opór” (Reaching through Resistance), która niedawno została wydana po polsku, a także współautorem, z Howardem Schubinerem, “Hidden From View”, w której opierając się na najnowszych ustaleniach z obszaru neurofizjologii i psychoterapii ISTDP wykorzystującej model podejścia stopniowanego (graded format), pokazują jak diagnozować i prowadzić leczenie pacjentów wykazujących się taką symptomatyką jak bóle głowy, zespół jelita drażliwego i pęcherza, fibromialgia, zmęczenie, bezsenność oraz przewlekły ból szyi i pleców.
Jako płodny mówca i badacz, dr Abbass wygłosił ponad 400 prezentacji na całym świecie, jest autorem ponad 300 publikacji. Jest wysoko ceniony za swoją wiedzę ekspercką w zakresie udostępniania klinicystom złożonych metod terapeutycznych oraz demonstrowania opłacalności krótkoterminowej psychoterapii. Od kilku lat prowadzi seminaria (Immersions) w Skandynawii, Szwajcarii – dostępne także online, poświęcone wybranym aspektom metapsychologii i technik ISTDP.
Jego wkład został uhonorowany wieloma wyróżnieniami, w tym tytułem David Malan Visiting Professor of Psychotherapy w renomowanej Klinice Tavistock w Londynie w Wielkiej Brytanii. Od 2019 roku członkinie i członkowie naszego stowarzyszenia korzystają z jego wnikliwych superwizjia
Psychoterapeutka, superwizorka, psycholożka kliniczna z ponad 40-letnim doświadczeniem. Była wykładowczynią w Northwestern University Medical School, Albany Medical College. School i Thomas Jefferson Medical School w USA. Obecnie jest wykładowcą klinicznym na University of New Mexico School of Medicine.
W ciągu ostatnich 20 lat pisała artykuły, głosiła prezentacje na profesjonalnych konferencjach i prowadziła warsztaty dla specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym na całym świecie. Szkoli w zakresie ISTDP w USA i wielu krajach Europy, m.in. Szwecji, Norwegii i Polsce. Obecnie prowadzi prywatną praktykę w Colorado Springs w stanie Colorado. Prowadzi kanał na YouTube: https://www.youtube.com/@patrciacoughlinphd1852, gdzie prezentuje 10-minutowe filmy odpowiadające na konkretne zapytania od społeczności psychoterapeutów ISTDP z całego świata.
Jej pierwsza książka, “Intensive Short Term Dynamic Psychotherapy”, wydana w Polsce w 2012 r., jest uważana za klasykę w tej dziedzinie . Książka “Lives Transformed” została napisana we współpracy z dr Davidem Malanem, zaś książka, “Maximizing Therapeutic Effectiveness in Dynamic Psychotherapy”, wydana w 2016 r. została nazwana „niezwykłą, znakomitą i ambitną próbą zarówno zilustrowania, jak i uzasadnienia praktyki krótkoterminowej terapii dynamicznej”. Jej najnowsza książka, “Facilitating the Process of Working through in Psychotherapy: Mastering the Middle Game”, została wydana w grudniu 2022 roku i jest niezbędną lekturą dla wszystkich psychoterapeutów, którzy są zaangażowani w zwiększanie skuteczności terapeutycznej przy jednoczesnym wzmacnianiu własnego rozwoju osobistego i zawodowego.
Psychoterapeuta, superwizor, wykładowca uniwersytecki. Założyciel ISTDP Institute w Waszyngtonie (http://www.istdpinstitute.com), gdzie można znaleźć filmy dydaktyczne z jego udziałem oraz ćwiczenia doskonalące umiejętności. Jest kierownikiem programu szkolenia w zakresie ISTDP w Washington School of Psychiatry i w Norweskim Towarzystwie ISTDP. Był kierownikiem szkolenia podstawowego Core Training w Laboratorium Psychoedukacji w Warszawie. Prowadzi szkolenia podstawowe, superwizje oraz naucza przyszłych superwizorów ISTDP w USA, w Europie, w Azji i w Australii.
Autor licznych publikacji i książek z zakresu psychoterapii psychoanalitycznej i krótkoterminowej psychoterapii psychodynamicznej, w tym: “Psychodynamic Psychotherapy: Learning to Listen from Multiple Perspectives” ukazującej znaczenie czterech perspektywnych możliwych do przyjęcia podczas sesji : perspektywy refleksji, konfliktu, analizy obron oraz analizy przeniesienia; “Healing Through Relating: A Skill-building Book for Therapists”, opublikowanej w języku polskim książki; „Współtworzenie zmiany. Skuteczne techniki terapii dynamicznej” – uznaną za książkę roku 2014 przez British Medical Association; “Współtworzenie bezpieczeństwa. Leczenie pacjenta z kruchą strukturą charakteru”, która zostanie wydana po polsku wiosną 2025 oraz “Clinical Thinking in Psychotherapy”, która niedawno została oddana do tłumaczenia na j. polski. Napisał także popularną w Polsce książkę skierowaną do szerokiej publiczności „Kłamstwa, którymi żyjemy”.
Prowadzi poczytną stronę na FB, gdzie pro bono dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem z zakresu ISTDP z terapeutami z całego świata: https://www.facebook.com/DynamicPsychotherapy. Chcąc pomóc nam w pracy z pacjentami charakteryzującymi się wysokim oporem w przeniesieniu i oporem superego, stworzył cykl ćwiczeń umożliwiających szlifowanie umiejętności formułowania interwencji terapeutycznych. Obecnie dostępna jest już polska wersja tych ćwiczeń: https://istdpinstitute.com/
Psycholożka kliniczna, psychoterapeutka, superwizorka ISTDP, terapeutka i superwizorka poznawczo – behawioralna. Od 1990 roku prowadzi prywatną praktykę psychoterapeutyczną, najpierw w Holandii, obecnie w Niemczech (Berlin). Kieruje zaawansowanym szkoleniem psychoterapeutów ISTDP m.in. w Wielkiej Brytanii, Holandii i Niemczech.
Organizowała wiele międzynarodowych konferencji na temat terapii behawioralnej, leczenia onkologicznego i podejścia ISTDP. Prowadzi specjalistyczne szkolenia, warsztaty i superwizje na całym świecie. Do stycznia 2013 była członkinią zarządu International Experiential Dynamic Psychotherapy Association (IEDTA), obecnie współtworzy radę doradczą IEDTA.
Wydaje poświęcony ISTDP biuletyn Ad Hoc: Practice and Theory. Wraz z Robertem Neborskim wydała książkę „Mastering Intensive Short-term Dynamic Psychotherapy. A Roadmap to the Unconscious”, która została wydana w języku polskim pod tytułem: “Intensywna Krótkoterminowa Psychoterapia dla Praktyków”.